Nerwiak Mortona – znany również jako neuralgia Mortona, nerwiak międzypalcowy lub metatarsalgia Mortona. Jest bolesnym i uciążliwym schorzeniem stopy, zazwyczaj dotyczące jednej nogi. Częściej występujące u kobiet niż u mężczyzn. Cierpią z jego powodu osoby noszące niewłaściwe obuwie, mające wady anatomiczne stopy takie jak płaskostopie poprzeczne czy podłużne, osoby uprawiające aktywności, w których jest duża powtarzalność ruchów i obciążenia takich jak biegi długodystansowe. W niniejszym artykule przyjrzymy się przyczyną, objawy oraz metodom leczenia tej dolegliwości, w tym też roli fizjoterapii.
Neuralgia Mortona to schorzenie wynikające z włóknienia około nerwowego w przedniej części stopy, uszkodzenia nerwu palców wspólnego, który zaopatruje trzeci (III) i czwarty (IV) palec stopy. Przednia część stopy unerwiona jest przez dwa nerwy – nerw podeszwowy przyśrodkowy i boczny, które przebiegają podeszwowo pod więzadłem poprzecznym śródstopia. Ucisk nerwu w tej okolicy prowadzi do jego drażnienia i włóknienia. Do kompresji dochodzi zwykle pomiędzy trzecią i czwartą kością śródstopia.
Dolegiwości u pacjentów z Nerwiak Mortona
- Ból podeszwy wzmagający się podczas chodzenia (90%)
- Ustępowanie bólu po odpoczynku (89%)
- Ból podeszwy (77%)
- Ustępowanie bólu po zdjęciu buta (70%)
- Piekący ból (54%)
- Drętwienie palców lub stopy (40%)
Neuralgia Mortona – objawy
Głównym objawem neuralgii Mortona jest ból o charakterze piekącym, palącym, który pojawia się podczas obciążenia przodostopia w wyniku chodzenia, stania lub biegania. Dodatkowo pojawia się również drętwienie w okolicy palców trzeciego i czwartego od wewnętrznej strony. Ból może rozchodzić się promieniująco od palców w kierunku śródstopia (proksymalnie). Innymi odczuciami może być wrażenie obecności ciała obcego w bucie oraz obrzęki miedzy palcami – najczęściej miedzy III i IV ale również miedzy II i III palcem.
Nerwiak Mortona – przyczyny powstawania
Schorzenie to może być spowodowane przez różne czynniki, takie jak:
- Obniżenie lub zniesienie łuku poprzecznego stopu, co zwiększa obciążenie przojdostopia – Płaskostopie poprzeczne
- Noszenie obcisłego, wąskiego obuwia
- Stopa płaska i płasko-koślawa
- Reumatoidalne zapalenie stawów
- Zmiana ustawienia dużego palca stopy, co prowadzi do dodatkowego nacisku na nerwy – Paluch Koślawy (Hallux Valgus)
Dodatkowo, do rozwoju nerwiaka Mortona może przyczynić się uraz, niewłaściwe obuwie (zwłaszcza ciasne i na wysokim obcasie), oraz intensywne bieganie w nieodpowiednich butach.
Ból stopy może mieć wiele przyczyn dlatego żadnego z objawów nie należy lekceważyć. Ból chwilowy, identyfikowany z konkretną aktywnością może być wynikiem obciążeń z nią związanych (mikrourazy, Doms’y) i nie jest powodem do niepokoju. Natomiast gdy dolegliwości nie ustępują wraz z upływem czasu, warto skonsultować się z lekarzem ortopedą lub niech oceni to dobry fizjoterapeuta.
Rozpoznaje Nerwiak Mortona
Nerwiaka rozpoznaje się nad podstawie badania manualnego / klinicznego. Nie ma do tego żadnych celowanych badanobrazowych. RTG wykaże zmiany zwyrodnieniowe i anomalie kostne. USG i MRI może być pomocne na późniejszym etapie. W pierwszej kolejności do diagnostyki używa się manewru Muldera/ Objaw Muldera .
Kompresja przodostopia z jednoczesna palpacją przestrzeni międzypaliczkowej. Wywołanie bólu na który skarży się pacjent i ewentualne trzaski, przeskakiwania potwierdza obecność nerwiaka. Pacjent z nerwiakiem Mortona nie odczuwa bólu palpacyjnego nad głowami kości śródstopia. Pozytywny test trzeba jeszcze potwierdzić innymi badaniami obrazowymi wykluczając złamania i inne zmiany w tej okolicy.
Diagnostyka różnicowa
Warto pamiętać ze wiele zmian chorobowych może mieć podobne objawy bólowe jak Nerwiak Mortona. Poniżej kilka jednostek chorobowych które warto wykluczyć podczas diagnostyki
- Podwichnięcie/zwichnięcie stawów MTP
- Zespół kanału stepu
- Dyskopatia
- Neuropatia obwodowa
- Zapalenie maziówki stawu/stawów MTP
- Zanik poduszki tłuszczowej
- Złamanie zmęczeniowe
Sposoby leczenia i Fizjoterapia
Leczenie nerwiaka Mortona zazwyczaj rozpoczyna się od metod zachowawczych, które obejmują:
- Zmianę obuwia na bardziej komfortowe, z miękką podeszwą.
- Stosowanie Peloty Metatarsalnej, która odciąża głowę kości śródstopia.
- Ostrzykiwanie miejsca objętego schorzeniem lekiem sterydowym pod kontrolą USG.
W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego, możliwe jest leczenie operacyjne polegające na resekcji nerwiaka. Operacja może być przeprowadzona z dostępu grzbietowego lub podeszwowego, w zależności od preferencji chirurga. Po zabiegu pacjenci zwykle odzyskują pełną sprawność w ciągu 4-6 tygodni.
Fizjoterapia
Fizjoterapia odgrywa kluczową rolę i powinna być pierwszym z wyboru sposobem leczenia nerwiaka Mortona oraz przy łagodzeniu objawów. Postępowanie fizjoterapeutyczne może obejmować:
- Ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy i łydki.
- Terapia manualna i mobilizacja stawów stopy
- Techniki rozciągania i mobilizacji tkanek miękkich.
- Masaż terapeutyczny, który pomaga zmniejszyć napięcie mięśniowe i poprawić krążenie.
- Trening medyczny i instruktaż ćwiczeni do domu
Fizjoterapia w przypadku Nerwiaka Mortona pomaga w redukcji bólu, poprawie funkcji stopy i przyspieszeniu powrotu do normalnych aktywności. W przypadku jej braku trzeba rozważyć zabieg operacyjny mający na celu usunięcie zmiany lub zwiększenie przestrzeni dla zwłókniałego nerwu.
Potrzebujesz konsultacji u fizjoterapeuty ? Masz problem z którym nie możesz sobie poradzić od dłuższego czasu ? Serdecznie zapraszamy na konsultacje do naszych gabinetów w Warszawie i Wrocławiu.
Skręcenie stawu skokowego – cenne wskazówki i świadomie postępowanie
